Sade yağ, sütten elde edilmiş yağın ısıtılarak sıvı forma getirilip içindeki suyun, üstündeki köpüğün, dipteki tortunun ve yağsız kuru maddelerin ayrıldıktan sonra geriye kalan, ağırlıkça en az %99 oranındaki süt yağıdır. Sade yağ satın alırken, kullanırken yada üretirken nelere dikkat etmeniz gerektiği hakkında tüm detayları bu makalede bulabilirsiniz.

Sade Yağ Yapımı

Sade yağ yapımı için iki farklı yöntem vardır. İlk yöntem geleneksel olarak bilinen yapımı sürecidir. İkinci yöntem vegan beslenme sistemine uygun, tamamen bitkisel kökenli nebati yağın (margarin) işlenip aromalandırılarak sade yağ yapılmasıdır. Geleneksel yöntemde tereyağı kullanılarak sade yağ yapılırken modern yöntemde genellikle nebati yağ (margarin) kullanılır. 

Tereyağından Geleneksel Yöntemle Sade Yağ Yapımı   

Tereyağının ısıtılarak su ve süt katılarının ayrıştırılmasıyla elde edilir. Bu süreç, tereyağının saflaştırılması ve daha konsantre bir yağ elde edilmesini sağlar. İşte sade yağın üretim sürecinin adımları:

Tereyağının Eritilmesi: Tereyağı, düşük ısıda eritilir. Bu süreçte, tereyağı yavaş yavaş erir ve içindeki su buharlaşmaya başlar.

Katı Maddelerin Ayrıştırılması: Tereyağı tamamen eridiğinde, içindeki süt katıları (proteinler ve laktoz) dibe çöker. Bu katı maddeler, sade yağın saf hale gelmesi için ayrıştırılır.

Süzme İşlemi: Eritilmiş tereyağı, ince bir tülbent veya süzgeçten geçirilerek süt katılarından arındırılır. Bu işlem, sade yağın berrak ve altın renginde olmasını sağlar.

Soğutma ve Saklama: Süzme işlemi tamamlandıktan sonra soğutulur ve hava geçirmez kaplarda saklanır. Oda sıcaklığında uzun süre bozulmadan kalabilir.

Margarinden Sade Yağ Yapımı - Modern Yöntemle Vegan Sade Yağ Yapımı

Margarinden sade yağ yapımı için margarin ısıtılarak sıvı forma getirilir. Aynen tereyağında olduğu gibi katı maddelerinden ayrıştırılıp aroma eklenir ve karıştırılır. Böylece tamamen bitkisel kökenli ve vegan beslenme sistemine uygun sade yağ yapılır. Nebati yağ (margarin) kullanılarak sade yağ yapımı adımları:

Margarin (nebati yağ) Eritilmesi: Margarin (nebati yağ) 50 derecelik ısıda, tamamen sıvı forma gelene kadar erilir. 

Katı Maddelerin Ayrıştırılması: Eriyen margarinin üst kısmında köpük ve dipte biriken tortular oluşur. Elde edilen sıvı formdaki yağın üstteki köpüğü ve dipteki tortusu ayrılır. Ayırma işlemi için en ideal yöntem sifonlama yöntemidir.

Süzme / Filtreleme İşlemi: Sıvı formdaki yağ, üretim miktarına düşükse tülbent gibi basit bir süzgeçten geçirilebilir ancak üretim miktarı yüksekse özel filtrelerden geçirilmelidir. Bu işlemle yağ içinde kalabilecek tüm kalıntılar ayrıştırılmış olur.  

Aromalandırma: Elde edilen sıvı yağın içine Kg başına 10 gr ile 15 gr arasında Virago Tereyağı Aroma Verici V-5 ilave edilerek karıştırılır. Karışımın homojen olmasına özen gösterilmelidir. Bu kullanım miktarı sadece Virago Tereyağı Aroması için geçerlidir. Farklı markaların yada farklı üreticilerin kullanım miktarları Virago Tereyağı aromalarının kullanım miktarlarından çok daha fazladır. Virago tereyağı aromasının 10 gr ile alınan sonuç farklı markaların tereyağı aromalarında 100 gr ile 250 gr aralığında alınabilir ancak bu miktarda aroma kullanılması durumunda nihai üründe sentetik bir tat oluşmaktadır. Sade yağ yapımı için en iyi tereyağı aroması Virago Tereyağı aromasıdır.  

Soğutma ve Saklama: Aromalandırma için karıştırılan yağ bir miktar soğumuş olsa da elde edilen nihai ürün oda sıcaklığına gelene kadar dinlendirilir. Dinlendirilerek soğutulan yağ hava temasını tamamen kesebilecek kaplara koyularak ağzı kapatılır. Muhafaza için cam kavanozların kullanılması önerilir. Ağzı kapalı, hava teması tamamen kesilmiş olarak, oda sıcaklığında yada biraz daha altında ışık almayan bir ortamda muhafaza edilmelidir.  

Sade Yağ Aroması

Sade yağ aroması, Virago Kimya Tereyağı Aroması V-5 dir. Virago tereyağı aroması V-5, Virago tereyağı aromaları içindeki en ileri seviye konsantrasyona sahip ve en son geliştirilmiş olan son versiyonudur. Vegan beslenme sistemine uygun olarak margarinden sade yağ yapımında kullanıldığında son derece başarılı sonuçlar elde edilir. Ayrıca tereyağından yapılan sade yağların tat ve kokularını güçlendirmek ve üretim standardı sağlamak için dengeleyici olarak kullanılabilir.  

Sade Yağ Fiyat

Sade yağ süt yağından elde edilir ve genellikle inek sütünden üretilmiş tereyağı kullanılarak yapılır. Sade yağın fiyatlandırması temelde bir formülle hesaplanır. 

Fiyat Hesaplama Formülü

Sade yağ fiyat hesaplama formülü: tereyağı fiyatı X 1,2 şeklinde hesaplanır. Bu hesaplama asgari fiyatı verir. Sade yağın fiyatı, tereyağından en az %20 oranında daha yüksek fiyata sahiptir. Bunun nedeni hammadde ve üretim maliyetidir. 1 Kg tereyağından 900 gr kadar sade yağ elde edilebildiği için yaklaşık olarak aradaki ağırlık kaybı %10 civarındadır. Üretim maliyeti ve işçilik maliyeti de yaklaşık %10 olarak hesaplandığı için fiyatı tereyağı fiyatının %20 üzerinde fiyata sahiptir.

Baklavalık Sade Yağ

Baklava yapımında tereyağı tadı ve kokusu için margarinden yapılan aromalı sade yağ kullanmak en iyi seçenektir. En iyi baklavalık sade yağ margarinden yapılan aromalı sade yağdır çünkü bu yağın ısıya dayanımı hem tereyağından hem de tereyağından üretilen sade yağdan daha yüksektir. Tereyağının ve sade yağın ısıya dayanımı 150 derece civarındayken margarinden yapılan aromalı sade yağ 250 dereceye kadar dayanabilir. Baklava fırınları ortalama 220 derecelik ısıda pişirme yaptığı için tereyağı ve tereyağından yapılan sade yağın bu ısıya dayanması mümkün değildir. Bu durumun sonucunda da baklavada istenen tereyağı tadı ve kokusu alınamaz.  

Faydaları ve Besin Değerleri

Sade yağın, yüksek oranda doymuş yağ içermesine rağmen, sağlık açısından birçok avantaj sunar. İçerdiği yağ asitleri, özellikle bütirik asit, bağırsak sağlığı için oldukça faydalıdır. Bütirik asit, bağırsak duvarını güçlendirerek sindirim sistemi problemlerini azaltabilir ve inflamasyonu önleyebilir. Ayrıca, A, D, E ve K gibi yağda çözünen vitaminler açısından zengindir. Bu vitaminler, bağışıklık sistemini destekler, kemik sağlığını korur ve cilt sağlığına katkıda bulunur. Laktoz ve kazein içermediği için, süt ürünlerine karşı hassasiyeti olan bireyler tarafından da rahatlıkla tüketilebilir. Bu özelliği, onu laktoz intoleransı olan kişiler için ideal bir yağ seçeneği haline getirir. 

Sindirim Sistemi Sağlığı: Sindirim sistemini destekler. İçerdiği bütirat, bağırsak duvarını güçlendirir ve iltihaplanmayı azaltır. Ayrıca, mide asidi üretimini artırarak sindirimi kolaylaştırır.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: A, D, E ve K vitaminleri açısından zengindir. Bu vitaminler, bağışıklık sistemini güçlendirir ve enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.

Anti-enflamatuar Özellikler: Anti-enflamatuar özelliklere sahiptir. İçerdiği bütirat ve diğer bileşenler, vücutta iltihaplanmayı azaltır ve kronik hastalıkların riskini düşürür.

Cilt Sağlığı: Cilt sağlığı için faydalıdır. İçerdiği vitaminler ve antioksidanlar, cildi nemlendirir, yaşlanma belirtilerini azaltır ve cilt bariyerini güçlendirir.

Enerji Kaynağı: Orta zincirli trigliseritler (MCT'ler) içerir. Bu yağ asitleri, vücut tarafından hızlı bir şekilde emilir ve enerjiye dönüştürülür. Bu nedenle sporcular ve aktif kişiler için iyi bir enerji kaynağıdır.

Kilo Yönetimi: Doyurucu özelliği sayesinde kilo yönetimine yardımcı olabilir. İçerdiği yağ asitleri, tokluk hissini artırarak aşırı yemeyi önler.

Yağ Asitleri: Orta zincirli trigliseritler (MCT'ler) içerir. Bu yağ asitleri, vücut tarafından hızlı bir şekilde emilir ve enerjiye dönüştürülür. Ayrıca, bütirat adı verilen kısa zincirli bir yağ asidi bulunur. Bütirat, bağırsak sağlığı için önemlidir ve anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.

Antioksidanlar: Antioksidanlar açısından zengindir. Bu antioksidanlar, serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını önler ve yaşlanma sürecini yavaşlatır.

Laktoz ve Kazein İçermez: Laktoz intoleransı veya süt alerjisi olan kişiler için uygun bir yağ türüdür.

Sade Yağın Kullanım Alanları - Nerelerde Kullanılır 

Mutfaktan ve kişisel bakıma kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. İşte sade yağın başlıca kullanım alanları:

Yemek Pişirme: Yüksek dumanlanma noktasına sahip olduğu için yemek pişirmek için idealdir. Kızartma, soteleme ve fırınlama gibi yöntemlerde rahatlıkla kullanılabilir. Ayrıca, yemeklere zengin bir lezzet katar.

Kahve ve Çay: Son yıllarda popüler hale gelen "bulletproof" kahve ve çay tariflerinde kullanılır. Kahve veya çaya eklenen sade yağ, enerji seviyesini artırır ve tokluk hissi sağlar.

Cilt Bakımı: Cilt bakımı için doğal bir nemlendirici olarak kullanılabilir. Cildi nemlendirir, yumuşatır ve yaşlanma belirtilerini azaltır. Ayrıca, ciltteki çatlakların ve yara izlerinin iyileşmesine yardımcı olur.

Saç Bakımı: Saç bakımı için de kullanılabilir. Saçları nemlendirir, güçlendirir ve parlaklık kazandırır. Ayrıca, saç derisindeki kepek ve kaşıntıyı azaltır.

Ayurveda Tıbbı: Ayurveda tıbbında birçok tedavi yönteminde kullanılır. Özellikle, sindirim sistemi, bağışıklık sistemi ve cilt sağlığı için faydalı olduğu düşünülür.

Sade Yağ Neden Yapılır

Sade yağın yapılma nedeni, sütten elde edilen yağın besin değeriniz arttırarak uzun süre muhafaza edilebilmesidir. Doğru saklama koşullarında, oda sıcaklığında bir yıla kadar hatta daha bir yıldan daha uzun süre saklanabilir. 

Bozulur mu?

İdeal saklama koşullarının sağlanamaması durumunda bozulur. Özellikle uzun süre havayla temas eden ve oda sıcaklığının üzerinde ısıya maruz kalması durumunda kolaylıkla bozulabilir. Bozulması durumunda kesinlikle kullanılmamalıdır yada tekrar kullanmak için farklı işlemler yapılmamalıdır.